Sociale geschiedenis | Indisch genieten: bier en andere dranken

Humphrey de la Croix

In juli en augustus herdenken we als Indische gemeenschap op vele plekken in Nederland de oorlogsgebeurtenissen in bezet Indië en de Bersiap-periode daarna. Deze maanden zijn ook onvermijdelijk de tijd waarin we ook als Indischen genieten van de warmte en de meesten vakantie vieren.
Daarom publiceren we in de komende weken artikels met een luchtig karakter. U zult in ieder geval te maken krijgen met producten die niet meer bestaan of niet meer onder dezelfde naam. De onderwerpen zullen zoveel mogelijk in beeld en tekst worden gepresenteerd. Kijken is in deze tijden leuker en makkelijker dan veel en lange teksten lezen. Deze eerste aflevering gaat over bier.

Bier in een kolonie met een meerderheid van moslims
Vele vooral jongere mensen zullen de productie en consumptie van bier in het land met de grootste moslimbevolking niet als verenigbaar vinden. Toch zijn brouwerijen al honderd jaar geleden in de kolonie met productie van bier begonnen.
Pas in 2015 maakt ik zelf mee dat de positie van alcoholische dranken in Indonesië was veranderd. Sinds dat jaar was het verboden bier en andere alcohol te verkopen in winkels. Het waren vooral maar niet alleen dáár, zaken als Indomaret, Cirkle K of de Amerikaanse Seven 11’s  die 24 uur per dag open zijn. Daar kon je als toerist zo’n beetje de bekendste Westerse biermerken als Heineken, Carlsberg, Stella Artois, Foster en Guiness krijgen. Een persoonlijke check in de winkels bevestigde mij dat het verbod van kracht was. Hotels en restaurants mogen het nog wel verkopen maar vaak wordt door het niet op een terras te schenken, zodat wordt voorkomen dat moslims aanstoot kunnen nemen aan de verkoop en het gebruik van alcohol. Enige troost is dat de winkels nog wel alcoholvrije Bintang mogen verkopen. Het verkoopverbod heeft de kracht van wet en is landelijk van toepassing. Protesten kwamen er alleen vanuit Bali dat bang is voor een vermindering van de toeristenstroom uit het Westen en Australië. De invloed van strengere Islamitische groepen en stromingen lijkt er op dat in Indonesie de scheiding van religie en staat minder groot wordt en meer nog is het staatsmotto Bhinneka Tunggal Itu (‘Eenheid in Verscheidenheid’) aan inflatie onderhevig.

Bier in de kolonie: een kleine bier-ABC
Niet het oudste merk in de kolonie maar wel oer-Nederlands en erg bekend is Amstel bier. Latere eigenaar Heineken had een groter aantal consumenten. Amstel werd in 1883 voor het eerst geïmporteerd in Nederlands-Indië. Bij een foto van de Pasar Gambir in 1923 in Batavia staat geschreven dat het de best bezochte stand was. Welk bier werd er gedronken? Inderdaad,………Amstel.


Noten

Internet

Literatuur
Verloren bieren,