Rob de Haas (Batavia 1948)

Het gaat heel goed met de Gemertenaren en de Indischen onderling. De gemeente doet het hare om de integratie te bevorderen.

Integratiebevordering
Het plaatsingsschema is één ding. Maar het gemeentebestuur regelt nog meer om de inburgering te bevorderen. Er komt een speciaal comité voor de opvang van de repatrianten. Dit comité organiseert kennismakingsavonden voor de Indische inwoners. Om hen snel in hun nieuwe woonplaats wegwijs te maken stelt voorzitter Van der Velden, hoofd van de jongensschool, een gemeentegids samen met namen, adressen en telefoonnummers van winkels, bedrijven en verenigingen.

Gezinsverzorgsters voor de Indische nieuwkomers

Een maatschappelijk werkster geeft leiding aan een team jonge gezinsverzorgsters, die speciaal vrij worden gemaakt om de Indische mensen te helpen bij het voeren van de huishouding, de was doen, de Hollandse pot koken, poetsen, de kachel stoken, het aanharken van de voortuin op zaterdag en allerhande andere Nederlandse gewoontes. In de beginperiode komen zij een paar keer per week. Deze vrouwen leren als eersten de Indischen goed kennen. Zij horen de Indische verhalen uit de eerste hand. Ondanks dat de repatrianten best dankbaar zijn voor zoveel hulp, ontstaat er ook de nodige frustratie en ergernis. Vooral als de hulpverlening ook bepaalt, wat er gekocht mag worden en wat niet. Betuttelend vinden ze dat. En dat veel Gemertenaren en vooral gezagsdragers zo weinig van de Indischen weten, stelt hen erg teleur. Er zijn er zelfs die denken, dat zij in Indië in rieten hutjes hebben gewoond en in strooien rokjes hebben rondgelopen.
Maar de Indischen op hun beurt kunnen er ook wat van. Menigeen kijkt wat schamper neer op het eenvoudige, in hun ogen bekrompen dorpsleven en vinden het Gemertse dialect en de wat hoekige omgangsvormen maar lomp.

Vermenging van culturen
Cultuurvorming is een dynamisch proces, ondanks dat je voor deze bewering zelfs tot in de Tweede Kamer voor knettergek kan worden verklaard. Het werkt heel eenvoudig. Mensen met een verschillende culturele achtergrond komen met elkaar in contact en nemen van elkaar gewoontes over. De Indischen leren in hun nieuwe omgeving zich anders te kleden, anders te eten, nemen andere leefgewoonten over. Ze leren het dialect te verstaan en een enkeling waagt het zelfs Gimmers te spreken. De Gemertenaren worden beïnvloed door Indische gebruiken. Voorbeelden. In de jaren vijftig van de vorige eeuw moeten katholieken ’s zondags naar de kerk. Vrouwen dienen het hoofd te bedekken met een hoedje of een doekje. De Indischen kennen die verplichting niet. De pastoor probeert hen er toe te dwingen en weigert een vrouw met een onbedekt hoofd de communie. Dat pikken de Indische vrouwen niet en zij weigeren nog langer naar de kerk te gaan. Gevolg. Na een paar weken bindt de pastoor in en laat de verplichting vallen. Weldra zijn er ook Gemertse vrouwen, die geen hoedje of doekje meer dragen.
Vriendjes komen thuis en begroeten de ouders van Indische kameraden niet. Als ze weg zijn, mopperen de ouders daarover tegen hun kinderen. Die vertellen hun Gemertse vriendjes hoe het hoort en geven zelf ook het voorbeeld. De volgende keer worden de heer en vrouw des huizes keurig netjes begroet.
Katholieken mogen niet met protestanten omgaan. Onder de Indischen zijn echter veel protestanten. Er zijn zelfs gemengde huwelijken. Man katholiek en vrouw protestant of andersom. De vijandige houding verdwijnt al snel en er komt zelfs een protestante basisschool in Gemert. Allemaal echt gebeurd.

Bijeenkomst (kumpulan) thuis van Indischen in Gemert

 Zo zijn er heel wat voorbeelden te geven van wederzijdse beïnvloeding, waardoor het dagelijks dorpsleven van de jaren vijftig-zestig merkbaar veranderde. Op het gebied van omgangsvormen, eetgewoonten, religie, taalgebruik, muziek, sport en cultuur. En het is er echt niet slechter op geworden. Integendeel. Dankzij de wil van het Indische bevolkingsdeel om zich aan te passen in de nieuwe samenleving en dankzij de acceptatie van Gemertse kant is het integratieproces goed verlopen. Het resulteerde in een groot aantal gemengde huwelijken. In Gemert werd iets bijzonders verricht.

Indische volleybalploeg in Gemert

Indische Gemertenaren hebben een uitstapje

Literatuur
Robert Armand de Haas, Enkele reis Indië-Gemert. De vestiging en integratie van Indische Nederlanders in de Noord-Brabantse gemeente Gemert, Gemert 2001.
Uit de reeks Bijdragen tot de geschiedenis van Gemert nr. 28. ISBN 9073621194.