Humphrey de la Croix

Met nadrukkelijke dank aan Monique Kreefft die welwillend toestemming heeft gegeven voor gebruik van afbeeldingen en tekst uit het boek.

Op 21 augustus 2010 vond de jaarlijkse herdenking plaats van de slachtoffers die zijn gevallen tijdens het werken aan de Birma-Siam spoorlijn en de Pakan Baroe spoorlijn. Na de herdenkingsplechtigheid buiten werd in de gastentent een nieuwe uitgave gepresenteerd van het boek ‘Birma spoorweg. Een visuele herinnering’. Het boek dat in 1998 al was uitgegeven bevat tekeningen die gemaakt zijn door Otto Kreefft en die het leven weergeven toen hij werkte aan de Birma-Siam spoorlijn. De uitgave was in 1998 snel uitverkocht en veel mensen die het boek wilden hebben, moesten worden teleurgesteld.

Omslag van ‘Birma-Siam spoorweg. Een visuele herinnering’

Heruitgave in 2010
Dochter Monique Kreefft heeft zich dat erg aangetrokken en heeft zich dan ook ingespannen een nieuwe uitgave te realiseren, mede als huldebetoon aan haar vader. Otto Kreefft overleed in 2009. En dankzij ondersteuning van onder andere de Stichting Herdenking Birma-Siam Spoorweg en Pakan Baroe Spoorweg (SHBSS) is de heruitgave er nu, een jaar later. Otto Kreefft was een van de voormalige ex-krijgsgevangenen die aan de Birma-spoorlijn hebben gewerkt en het ook nog overleefd heeft. Hij maakte later (pen)tekeningen van de omstandigheden waarin hij en zijn lotgenoten verkeerden. De tekeningen zijn zeer nauwkeurig, verfijnd en verbeelden op krachtige en indringende wijze die beroerde omstandigheden waarin Kreefft heeft gezeten.

Otto Kreefft in zijn voorwoord (gedateerd maart 1998): “Het in beeld brengen van de herinneringen, die er na meer dan veertig jaar nog in het geheugen leven, heeft bevrijdend gewerkt en is heilzaam gebleken”. Kreefft zegt al uitbeeldende dat hij op die manier het verhaal aan zichzelf heeft verteld. Zeg, heeft verwerkt en een plek gegeven. Verder: “voor degene, die de hel van nabij niet heeft meegemaakt, zal menige tekening misschien meer zeggen dan duizend woorden”(…).

Het is dan ook terecht dat deze heruitgave is gerealiseerd. Waardering is er niet alleen in Nederland; het boek werd ook in het Engels uitgegeven in Australië onder de titel ‘Burma Railway: some scenes remembered : a visual recollection’. Daarmee de waardering benadrukkend die er in het Angelsaksische wereld al snel was voor Kreefft’s werk.

Over Otto Kreefft Otto August Kreefft werd in 1923 geboren in de residentie Madioen, Oost-Java. Bij het uitbreken van de oorlog met Japan in 1941 zat hij op de middelbare school in Djokjakarta. Hij werd opgeroepen als dienstplichtige en geplaatst bij het luchtafweergeschut in Andir (Bandoeng). Na de capitulatie van het KNIL wachtte krijgsgevangenschap, spoedig in de vorm van het werken aan de Birma-Siam spoorweg. Bevrijding was er pas in 1945, maar een nieuwe oorlog diende zich: Kreefft werd als militair van de nieuwe Inf. X-bataljon, ingedeeld bij de Gadja Merah-brigade en zou in dat verband in 1946 op Bali landen om de troepen van de jonge Republik Indonesia te bestrijden. In 1949 volgde zijn demobilisatie en kon Otto Kreefft zich wijden aan zijn maatschappelijke toekomst. Hij volgde de opleiding tot tekenleraar maar moest deze beëindigen vanwege de gewijzigde situatie na 1950. Hij ging in 1951 werken bij Lintas als artdirector en bleef dat doen tot aan zijn pensioen.1)

De presentatie van het boek was toepasselijk op 21 augustus 2010, de dag waarop de jaarlijkse herdenking van de slachtoffers gevallen tijdens het werken aan de spoorlijn zijn gevallen. Monique Kreefft overhandigde het eerste exemplaar aan Felix Bakker, voormalig werker aan de spoorlijn en thans bestuurslid van de SHBSS. Een week eerder zijn op 13 augustus in het Herinneringscentrum Kamp Westerbork de tentoonstelling ‘Sporen van het verleden, de Birma-Siam Spoorweg 65 jaar later’ van fotograaf Raoul Kramer geopend en zijn boek ‘Lost Track’ gepresenteerd. Het levend houden van de herinnering aan de Birma-Siam spoorlijn heeft daarmee een nieuwe, aansprekende stimulans gekregen. En meer nog: is er op waardige en mooie wijze hulde gebracht aan slachtoffers en voormalige werkers aan de spoorlijn.

Bronbeek 21 augustus 2010: Monique Kreefft overhandigt het eerste exemplaar aan Felix Bakker
Foto: Humphrey de la Croix

Noot
1) ‘Birma spoorweg. Een visuele herinnering’, p. 79.

Informatie
Titel: ‘Birma spoorweg. Een visuele herinnering’. Uitgever: Locomotiv Rotterdam Jaar van uitgave: 2010
ISBN 978-90-902563-0-6
Prijs: €22,50 Verkrijgbaar in de reguliere en internet boekhandels